ඉහළ සුළං විභවයක් සහිත කලාපයක් ලෙස හඳුනාගෙන ඇති මන්නාරම දූපත ආශ්‍රිතව
පුනර්ජනනීය බලශක්ති ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් රජය ගත් නව කැබිනට් තීරණය රටේ බලශක්ති අනාගතය, දේශීය ආයෝජන සහ ප්‍රජා සහභාගීත්වය පිළිබඳ බරපතළ ප්‍රශ්න මතු කර තිබේ.
මහජනතාවගේ කැමැත්තකින් තොරව තවදුරටත් සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක නොකිරීමට කැබිනට් මණ්ඩලය ගත් තීරණය පිටුපස ඇති සැබෑ තත්ත්වය සහ එහි බලපෑම පිළිබඳව මෙහිදී විමසා බැලේ. ඒ අතර සුළං බලාගාර ව්‍යාපෘති තුනකට විශේෂ අවස්ථාවක් හිමිකර දී ඇති අතර ඒ අතර රජයේ ළබැඳියාවන් ඇති බවට මේ වනවිට චෝදනා එල්ලවෙමින් පවතී.
මහජන කැමැත්තට ප්‍රමුඛත්වය
කැබිනට් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක අමාත්‍ය නලින්ද ජයතිස්සගේ ප්‍රකාශයට අනුව, මන්නාරම දූපතේ ජනතාව විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද පාරිසරික හා සමාජීය ගැටලු සැලකිල්ලට ගනිමින්, ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක අදාළ බලධාරීන්ට දැනුම් දී ඇත්තේ ප්‍රදේශයේ මහජනතාවගේ කැමැත්තකින් තොරව තවදුරටත් සුළං විදුලි ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක නොකරන ලෙසයි.
තහවුරු කරන ලද ව්‍යාපෘති තුන:
- තම්බපවනි සුළං බලාගාරය (CEB): දැනටමත් ක්‍රියාත්මකයි (103.5 MW).
- වින්ඩ්ස්කේප් මන්නාරම (Ceylex Renewables): සැලසුම් කර ඇති 20 MW ව්‍යාපෘතිය (2025 දෙසැම්බර්).
- හේවින්ඩ් වන් (Hayleys Fentons): ඉදිරියට එන 50 MW ව්‍යාපෘතිය (2026 දෙසැම්බර්).
මෙම ව්‍යාපෘති තුනට අමතරව වෙනත් කිසිදු සුළං ව්‍යාපෘතියක් මහජන කැමැත්තකින් තොරව ඉදිරියට ගෙන නොයන බවට රජය තීරණය කර ඇත.
ආයෝජන අවදානම සහ මඟහැරුණු විභවය
රජයේ මෙම තීරණය හේතුවෙන්, මන්නාරම හා වයඹ වෙරළබඩ කලාපයේ විදුලි ව්‍යාපෘති සඳහා මුදල් ආයෝජනය කර ඇති ව්‍යාපාරිකයන් "බලවත් අසීරුතාවයකට" පත්ව ඇතැයි වාර්තා වේ.
එහිදී කලාපයේ ඩොලර් බිලියනයක ආයෝජන අවදානමකට ලක්ව ඇති බවත්, මීට පෙර සැලසුම් කළ 250 MW ව්‍යාපෘතියක් මේ වසර මුලදී අතහැර දැමූ බවත් පැවසේ.
මන්නාරම දූපත සුළං තත්ත්වයන් අතින් 40% ට වඩා ශාක සාධකයක් (Plant Factor) නිපදවිය හැකි සම්පත් බහුල කලාපයකි. කෙසේ වෙතත්, ක්‍රියාත්මක වන්නේ 103.5 MW (තම්බපවනි) පමණක් වන අතර, තවත් 70 MW ක් (20+50) පමණක් අනුමත වී ඇත. මෙය මුලින් සැලසුම් කළ 300 MW ඉලක්කයට වඩා බොහෝ දුරස් වීමකි.
කෙසේ වුවද ප්‍රජා කැමැත්ත අනිවාර්ය කිරීම හේතුවෙන් අනුමත ව්‍යාපෘතිවල පවා බෙදාහැරීමේ කාලසීමා, ආයෝජන ප්‍රවාහ සහ ජාල ඒකාබද්ධ කිරීම් සම්බන්ධයෙන් නව අවිනිශ්චිතතාවක් මතුව තිබේ.
'ධම්මිකට' පමණක් වරප්‍රසාද ලැබුණාද?
කැබිනට් තීරණය පිළිබඳව විචාරකයන්ගේ ප්‍රධානම ප්‍රශ්නය වන්නේ, පාරිසරික හා සමාජීය ගැටලු හේතුවෙන් අනෙකුත් ව්‍යාපෘති නවතා දමන අතරතුර, ආණ්ඩුවට හිතවත් බවට සැලකෙන ව්‍යාපාරික ධම්මික පෙරේරා මහතාට අයත් Hayleys Fentons සතු මෙගාවොට් 50 සුළං විදුලි බලාගාර ව්‍යාපෘතිය ඉදිරියට කරගෙන යාමට ඉඩ දීම යන්නයි.
- මෙමගින් ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායකගේ රජය "මහජන කැමැත්තට ප්‍රමුඛත්වය දෙන" බවට දරන ස්ථාවරය සහ සමීප ව්‍යාපාරිකයන්ට වරප්‍රසාද දීම අතර ඇති ප්‍රතිවිරෝධය ඉස්මතු වී ඇත.
- විචාරකයන් පෙන්වා දෙන්නේ රජයේ මෙම තීරණය මඟින් දූපතේ පරිසර පද්ධති කෙරෙහි දක්වන සැලකිල්ලට වඩා, ඇතැම් ව්‍යාපෘතිවලට ලැබෙන විශේෂ වරප්‍රසාද පිළිබඳව බරපතළ ප්‍රශ්න මතු වන බවයි.
ඉදිරි අභියෝග
මන්නාරම සුළං ව්‍යාපෘති සම්බන්ධයෙන් රජය ගත් තීරණය ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් වැදගත් පියවරකි. එනම්, සංවේදී කලාපවල සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී පාරිසරික හා සමාජීය සාධකවලට සහ ප්‍රජා සහභාගීත්වයට ප්‍රමුඛත්වය දීම සනිටුහන් කිරීමයි.
අභියෝග:
විශ්වාසනීයත්වය පිළිබඳ ප්‍රශ්නය:
ඇතැම් ව්‍යාපාරිකයන්ට වරප්‍රසාද ලබා දීම සම්බන්ධයෙන් එල්ල වන චෝදනා රජයේ ස්ථාවරයේ විශ්වාසනීයත්වයට හානි කරයි.
පුනර්ජනනීය අභිලාෂය: ප්‍
රමාදයන් සහ අර්ධ වශයෙන් ක්‍රියාත්මක කිරීම හේතුවෙන්, පුනර්ජනනීය බලශක්තිය පරිමාණය කිරීමේ ශ්‍රී ලංකාවේ අභිලාෂය අඩපණ විය හැකිය.
ප්‍රජා සහභාගීත්වය:
මේ වන විටත් විරෝධතාවල යෙදෙන මන්නාරමේ දූපත් වැසියන්ගේ කැමැත්ත නිසි පරිදි ලබා ගන්නේ කෙසේද සහ එම කැමැත්තෙන් තොරව ඉදිරියට යාමට සැලසුම් කර ඇති ව්‍යාපෘති තුන ක්‍රියාත්මක වන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව රජය පැහැදිලි විය යුතුය.
සාරාංශයක් ලෙස, රජය මන්නාරම සුළං බලාගාර යෝජනා ක්‍රම තුනක් සමඟ ඉදිරියට යාමට උත්සාහ කළද, පාරිසරික විරෝධය, ආයෝජන අවදානම සහ ප්‍රතිපත්තිමය වශයෙන් දක්වන දෙබිඩි ස්වභාවය හේතුවෙන් පුනර්ජනනීය බලශක්ති අංශයේ ප්‍රධාන ව්‍යාපෘතියක් මේ වනවිට අවිනිශ්චිත තත්ත්වයකට පත්ව තිබේ.
